Hà Nội là thủ đô nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước.
Quy hoạch phát triển du lịch Hà Nội được lập nhằm cụ thể hóa các chủ trương, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, phát triển du lịch theo hướng bền vững; nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của du lịch Hà Nội, tương xứng với vai trò là trung tâm du lịch của cả nước và có tầm cỡ trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương; tăng cường hiệu quả, tạo cơ sở thống nhất trong hoạt động quản lý, khai thác tiềm năng và kinh doanh du lịch của Hà Nội.
Định hướng phát triển các sản phẩm du lịch chính của Hà Nội gồm: Du lịch văn hóa và là sản phẩm du lịch đặc trưng của Hà Nội, du lịch sinh thái, du lịch vui chơi giải trí, du lịch MICE, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch mua sắm. Định hướng phát triển không gian du lịch gồm 6 cụm du lịch trọng điểm:
- Cụm du lịch Trung tâm Hà Nội: Gắn với văn hóa Hà Nội cổ.
- Cụm du lịch Sơn Tây - Ba Vì: Cửa ngõ Tây Bắc của Hà Nội, trong không gian phát triển đô thị theo trục đại lộ Thăng Long.
- Cụm du lịch Hương Sơn - Quan Sơn: Cửa ngõ Tây Nam, trên trục đường Hồ Chí Minh.
- Cụm du lịch núi Sóc - Hồ Đồng Quan: Nằm trong trục phát triển thủ đô Hà Nội theo hướng Bắc có hồ Đồng Quan, sân bay Nội Bài, đền Sóc gắn liền với hội Gióng.
- Cụm du lịch Vân Trì - Cổ Loa: Nằm trong không gian phát triển đô thị bắc Sông Hồng gắn liền với sông Hồng dòng sông biểu tượng của Hà Nội.
- Cụm du lịch Hà Đông và phụ cận: Cửa ngõ phía Tây Hà Nội gắn với đô thị sinh thái Chúc Sơn